سیزدهم ـ شرایط سنجی

یکی از وظایف مهم و بسیار مؤثری که در پرورش و تحلیل متن نوشته، بر عهدۀ تحلیل گر می باشد آنست که: «زمان و شرایط زمانی»، «مکان و شرایط مکانی»، «روان و شرایط روانی» انتاج خوب و بد، مفید و مضر، ارزشی و ضد ارزشی، تکاملی و تفاسدی و… را شناسایی، ارزیابی، تبیین و شرح نماید.
روشن است که در برخی از نوشته ها، اصل شرایط سنجی می تواند خود به عنوان متن یک تحلیل مورد عنایت، توجه و حتی نیاز قرار گیرد؛ از اینرو، نویسنده مؤظف است تا ذهن خود را متوجه شناسایی، ارزیابی و تحلیل اصل مزبور ساخته، در موارد لازم از آن بهره گیرد.